یکی از پرکابردترین واژگانی که هنگام خرید طلا و جواهرات چه گردنبند طلا چه انگشتر طلا و یا دیگر جوارهارات بسیار از آن استفاده می شود، عیار طلا است. آنچه مبرهن است این است که عیار طلا، معیاری مهم تعیین کننده در قیمت طلا است، اما سوال اصلی آن است که بدانیم عیار طلا چیست؟ چگونه آن را مشخص می کنند و همچنین نحوه تبدیل عیار طلا با توجه به اعداد و حروف حک شده بر روی آن چگونه است؟
آنچه در این مقاله از سلسله مقالات گالری طلا و سنگ فرهاد به آن خواهیم پرداخت، پاسخ هایی ساده و روشن برای پرسش های بالاست. بنابراین با ما همراه باشید تا یکبار برای همیشه همه چیز را درباره عیار طلا و هرآنچه درباره آن باید بدانیم، یکجا مرور کنیم.
عیار طلا چیست؟
عیار طلا که در انگلیسی به آن کارات (Karat) گفته می شود، در واقع مقیاسی برای اندازه گیری میزان خلوص طلا در آلیاژی است که با آن زیور آلات شما را ساخته اند. تاریخچه این کلمه به زمان امپراطوری کنستانتین و سکه هایی برمیگردد که به فرمان این امپراطوری برای سربازان ضرب می شد و جرم هر یک از این سکه ها 24 قیراط (معادل 4.8 گرم) بود.
پس از آن، در حدود هزار سال پیش در آلمان، نخستین سکه های طلای با خلوص 99% به نام مارک ضرب شد و به دنباله راه سکه های رومی، به وزن خالص 24 قیراط یا 4.8 گرمی تولید می شد.
زمانی که در قرن هفدهم میلادی برای نخستین بار اقدام به تعیین مقیاس هایی برای اندازه گیری میزان خلوص طلا انجام شد، مبنای اندازه گیری را بر اساس سکه های 24 قیراطی مارک بنا نهاده و بدین ترتیب، هر کارات یا هر عیار، معادل یک بیست و چهارم جرم آن سکه ها تعیین شد.
از آن زمان تا کنون برای تعیین میزان خلوص طلای موجود در زیورآلات و شمش ها، آن را با مقیاس پایه ای 24 کارات یا 24 عیار می شناسند و طلای 24 عیار، طلایی است که حداقل از 99.9% طلای خالص تشکیل شده باشد. شاید برایتان عجیب باشد که چرا در زیور آلات از طلای خالص استفاده نمی کنند و اصولا چه دلیلی وجود دارد که طلا باید شامل ناخالصی هایی باشد؟!
در پاسخ به این سوال باید بدانید که فلز طلا فلزی نرم و حالت پذیر است؛ بنابراین استفاده از آلیاژهای مختلف طلا بجای طلای خالص، علاوه بر ارزان تر شدن طلا، موجب استحکام و دوام بیشتر زیورآلات نیز خواهد شد.
بنابراین عیار طلا، معیاری برای اندازه گیری میزان طلای موجود در آلیاژ مورد استفاده است. فلزاتی که به طور عمومی به عنوان مکمل در آلیاژ طلا مورد استفاده قرار می گیرند، فلزهای مس، نقره، پلاتین و رودیوم هستند. این فلزها سبب استحکام بیشتر زیورآلات می شوند و باعث می شوند که آن ها به راحتی خط و خش برندارند و با ضربه ناگهانی فرم خود را دیرتر از دست بدهند. بنابراین وجود ناخالصی در طلا بی بهره نیست و این موضوع، اتفاقی مثبت در صنعت طلا و جواهر قلمداد می شود.
خواندن این مطلب را از دست ندهید : بررسی تاریخچه افزایش قیمت طلا در ایران
عیار طلا چگونه مشخص می شود؟
فرمول عمومی تعیین عیار طلا بسیار ساده است. برای تعیین عیار طلا در کارگاه های ساخت طلا و جواهر از این فرمول استفاده می کنند: k=24 m/M که در آن k به معنای عیار طلا، 24 ضریب ثابت عیار، m جرم طلای استفاده شده و M وزن کل شمش است.
در این صورت، عدد به دست آمده در شمش خالص طلا، عدد 24 خواهد بود که به عنوان خالص ترین طلای موجود یا طلای 24 عیار شناخته می شود. بنابراین اگر آلیاژ مورد استفاده دارای 75% طلای خالص باشد، طلای ما 18 عیار خواهد بود و به همین ترتیب، عیار طلا را مشخص می کنند.
همه ما می توانیم هنگام خرید طلا، با توجه به عدد و حروف درج شده در درون آن عیار آن را دریابیم. اگر بر روی طلا عباراتی مانند 18ct یا 18kt یا 18k را مشاهده کنید، این به آن معنا است که طلای خریداری شده 18 عیار بوده و دارای خلوص 75 درصدی طلا است.
چگونه می توان عیار طلا را سنجید؟
برای سنجش عیار طلا به شیوه سنتی، به دو ابزار سنگ محک و تیزآب نیاز داریم. سنگ محک در واقع سنگی سیاه و کوچک از جنس سیلسیوم و کوارتز است که در در تعیین عیار طلا می تواند به ما کمک کند.
تیزآب سلطانی در واقع همان اسید معروف نیتریک اکسید خالص (HNO3) یا همان جوهر شوره است که توسط زکریای رازی کشف شده بود. با اضافه کردن مقدار معینی از هیدروکلرویک اسید (HCL) یا همان جوهر نمک به تیزآب سلطانی، می‌توانیم عیار های مختلف طلا را مورد سنجش قرار دهیم.
به عنوان مثال برای سنجش طلای 18 عیار (که کمینه عیار طلا در ایران است) باید مقدار 0.5 سی‌سی جوهر نمک را به 30 سی‌سی تیزآب سلطانی یا جوهر شوره خالص اضافه کنیم تا تیزآب مورد نیاز برای سنجش طلای 18 عیار به دست بیاید. روش کار به این صورت است که قطعه طلای مورد نظر را چندبار به صورت پیاپی بر گوشه ای از سنگ محک خود می کشیم تا اثر طلای ما برروی آن نقش ببندد. سپس یک قطره از تیزآب را بر روی آن می ریزیم.
اگر تغییری در ظاهر رد طلای ما حاصل نشد، به معنای آن است که طلای مورد نظر 18 عیار یا بیش از آن است. اما اگر رد طلا کمرنگ شد یا به کلی محو گردید، به آن معنی است که قطعه طلای ما کم تر از 18 عیار است.
شیوه های دیگر ثبت عیار طلا
به جز این معیار کلی که بر پایه عدد 24 عدد گذاری می شود، شیوه های دیگری نیز برای تعیین عیار طلا مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال ممکن است بجای عبارات بالا، عدد 750 را بر روی قطعه طلای خود پیدا کنید. بدین ترتیب می توان دریافت که معیار این عدد گذاری، میزان طلای مصرفی در شمش یک کیلوگرمی آن است.
این شیوه عدد گذاری در کشورهای اروپایی مرسوم تر است و دلیل استفاده از آن این است که گاهی خلوص آلیاژ مورد استفاده، عدد رندی در معیار 24 نیست، اما استحکام، رنگ و یا درخشندگی بسیار مطلوبی دارد.
به عنوان مثال ممکن است عدد 705 را بر روی قطعه طلایی وارداتی ببینیم که آلیاژی نسبتاً متداول نیز هست. و عیار آن در مبنای 24 در واقع 16.94 است (یعنی کمی کمتر از 17 عیار). بنابراین بجای استفاده از عدد 16.94 از عدد 705 استفاده می کنند و به این ترتیب اعلام می کنند که در 1000 گرم از این آلیاژ، 705 گرم طلای خالص به کار رفته است.
به طور کلی در صورتی که مایل به تبدیل عیار طلا باشید، کافی است که عدد درج شده را در 24 ضرب کرده و سه صفر آن را در نظر نگیریم. به عنوان مثال اگر عدد 790 را بر روی قطعه طلای مورد نظر خود ببینید، با ضرب آن در 24 به سادگی در می یابید که طلای مورد نظر شما طلای 19 عیار است.
همچنین ممکن است که به همین شکل اما برپایه‌ی دهک هایی دیگر نیز عدد مورد نظر را درج کنند. به عنوان مثال طلای 18 عیار ممکن است با اعداد 750، 75 7.5 و… نیز عدد گذاری شده باشد که شیوهتبدیل عیار طلا در همه آنان به صورت ضرب آن در 24 است و تفاوت شان تنها در تعداد صفرهایی است که حذف می شوند.
تفاوت عیارهای مختلف طلا در چیست؟
در واقع عیارهای مختلف طلا به دلایل متفاوتی ایجاد می شوند و هر عیاری طرفداران خاص خود را دارد. جنبه های مختلفی مانند جنبه های جغرافیایی، اقتصادی، سلامتی، زیبایی پسندی و… در ایجاد عیارهای مختلف دخیل هستند که در ادامه به صورت مختصر به آن ها خواهیم پرداخت.
از نقطه نظر جغرافیایی جالب است بدانید که در کشورها و شهرهای مختلف، عیارهای متفاوتی مرسوم است. به طور کلی در ایران طلای زیر 18 عیار چندان مرسوم نیست و همه طلاهای موجود در بازار بالای 18 عیار هستند. اما در کشورهای عربی و برخی کشورهای آفریقایی استفاده طلای 24 عیار مرسوم تر است. همچنین در اروپا طلای 14 و حتی 10 عیار، بیشترین طلای موجود در بازار هستند. در امریکا نیز طلاهای 9 تا 18 عیار اقبال بیشتری دارند.
این موضوع بسته به آب و هوا و سلیقه مردم هر کشور متفاوت است. از آنجایی که در مناطق مرطوب طلاهای با عیار پایین زودتر کدر می شوند، بنابراین در این مناطق اغلب از عیارهای بالاتر استفاده می شود. لازم به ذکر است که در شهرهای جنوبی ایران، طلاهای 20 تا 22 عیار نیز طرفداران بسیاری دارند.
از نظر اقتصادی نیز موضوع از همین قرار است. در اغلب کشورهای اروپای میانه، علاقه مردم به طلاهای عیار پایین است اما در کشورهای شرقی و بخصوص ایران که خرید زیورآلات جنبه سرمایه گذاری نیز دارد، علاقه مردم به خرید طلاهایی با خلوص بیشتر است.
از نگاه سلامتی مهم است بدانیم که طلاهایی با ناخالصی زیاد، ممکن است بر روی بعضی پوست ها سبب ایجاد حساسیت کند. طلاهای 18 عیار که معیار اصلی طلا در ایران هستند، فاقد اینگونه عوارضند و با اطمینان خاطر می توان ازآن ها استفاده کرد.
درخشندگی، استحکام و رنگ طلا در عیارهای متفاوت با هم تفاوت دارد. بنابراین هر کس با توجه به سلیقه خود ممکن است طلاهایی زردتر و خالص تر، یا طلاهایی ملایم تر و ناخالص تر را بپسندد و این موضوع بر جنبه زیبایی سنجی عیار طلا صحه می گذارد.
جمع بندی و نتیجه گیری
به طور کلی می توان گفت هرچند عیار طلا معیاری برای تعیین خلوص طلای به کار رفته در کار است اما در پایان آنچه اهمیت دارد، زیبایی کار و حس خوب استفاده از طلا در مناسبت ها و مکان های مختلف است. در این مقاله سعی داشتیم راه های تشخیص عیار طلا و تبدیل عیار طلا را با یکدیگر مرور کنیم و امیدواریم با کمک این اطلاعات بتوانید انتخاب های هوشمندانه ای هنگام خرید از گالری طلا و سنگ فرهاد داشته باشید.
محصولات گالری فرهاد شامل انواع مدل دستبند طلا ، گردنبند، ، گوشواره طلا ، انواع مدلهای طلای مردانه و کودک ، نیم ست طلا و….می باشد.
از جدیدترین محصولات گالری طلا و سنگ فرهاد دیدین فرمایید
